Voor het einde van deze maand zal het laatste Scandinavische munthuis dicht gaan. Denemarken zal dan namelijk ook stoppen met het slaan van munten. Het gebruik van contant geld in Scandinavische landen wordt hiermee verder aan banden gelegd.
Denemarken volgt hiermee het voorbeeld van Zweden, Noorwegen en Finland op. In deze landen wordt voornamelijk gebruik gemaakt van elektronisch betalen, terwijl het in sommige winkels zelfs niet eens meer mogelijk is om contant af te rekenen.
Scandinavië wordt hierdoor vaak aangehaald als voorbeeld, gezien het gebied als voorloper wordt gezien op het gebied van een cash-loze maatschappij.
War on Cash
Volgens een analyse van Bloomberg daalt het gebruik van contant geld in Scandinavische landen “zelfs in een periode van negatieve rente.” De implicatie is dus dat het gebruik van contant geld stijgt wanneer rentes laag of negatief zijn. En juist dat kan de echte reden zijn waarom we steeds vaker lezen dat autoriteiten overal ter wereld een ‘war on cash’ aankondigen. Van India, de Europese Centrale Bank tot aan Venezuela, steeds meer autoriteiten keren zich af tegen contant geld.
Eén van de meest luidruchtige argumenten dat wordt aangehaald voor het afschaffen van contant geld of een gedeelte daarvan is dat het criminaliteit en fraude tegengaat. De ECB noemde dit als hoofdreden toen het op 4 mei j.l. aankondigde om het biljet van €500 te schrappen.
Today the Governing Council of the European Central Bank concluded a review of the denominational structure of the Europa series. It has decided to permanently stop producing the €500 banknote and to exclude it from the Europa series, taking into account concerns that this banknote could facilitate illicit activities.
Privacy
De keerzijde van dit argument is dat een cashloze samenleving een bedreiging is voor de privacy. Zonder contant geld is elke transactie die wordt gedaan namelijk te traceren.
Maar degene die zich druk maakt om privacy mist het grotere geheel. Een cashloze samenleving geeft centrale banken namelijk enorm veel macht. Immers, wanneer er geen contant geld is, is er geen ondergrens voor de rente. Als er geen ondergrens is, bestaat er geen limiet meer voor centrale banken om negatieve rentes door te voeren.
Op dit moment bestaat er voor centrale banken een limiet hoe laag de rentetarieven kunnen gaan. Uiteindelijk zullen banken gedwongen worden om de kosten die zij maken door te gaan berekenen aan klanten. Juist op dat punt beginnen mensen hun geld bij banken weg te halen (en het onder de matras te verstoppen). Waarom zou je immers een bank betalen om je geld te bewaren terwijl je dit zelf ook prima kan? Natuurlijk zijn er redenen aan te halen waarom het soms verstandiger is om geld aan te houden bij een bank. Veiligheid en verzekeringen zullen hierbij ongetwijfeld aan bod komen.
Maar op het moment dat contant geld wordt afgeschaft, heb je niet eens de optie meer om bovenstaande mogelijkheid te overwegen. Je wordt verplicht om het plan van centrale banken en overheden uit te voeren. Een krimpende economie? Geen enkel probleem, gewoon de rente verlagen naar -10% en kijken hoe de consumentenbestedingen zullen stijgen. Een oververhitte economie? Wederom even aan de knopjes draaien en de rente naar +15% en kijken hoe iedereen zijn uitgaven zal gaan uitstellen om zo torenhoge rendementen te behalen op spaargeld. Waardoor je nog extra belasting moet betalen over datzelfde geld.