Nieuws

De vraag naar beleggingsgoud is het derde kwartaal van dit jaar gestegen met 17%. Uit het kwartaalrapport van de World Gold Council (WGC) blijkt dat in China, Turkije en Europa de vraag naar gouden munten en baren toenam. In de Verenigde Staten daalde de vraag juist.

In het derde kwartaal van dit jaar werd er in totaal 222,3 ton aan gouden baren en munten gekocht. In dezelfde periode afgelopen jaar was dit nog 190,2 ton, een toename van 57%. Tegelijkertijd daalde de vraag naar juwelen én naar beleggingen via ETF’s, waardoor de totale vraag naar goud alsnog lager uitviel.

Chinese zorgen en dure vastgoed

In het rapport haalt de WGC twee verklaringen aan voor de toename in de vraag naar beleggingsgoud. Volgens het instituut maken veel beleggers op dit moment zich zorgen over de (in)stabiliteit van de Chinese yuan. Als tweede verklaring geeft de WGC aan dat beleggers op dit moment weinig andere opties hebben om in te beleggen. Ze kunnen maar beperkt investeren in het buitenland en de prijzen van vastgoed rijzen de pan uit en zijn daarom ook te duur.

Europa was in het derde kwartaal goed voor 45,5 ton beleggingsgoud. Vergeleken met het derde kwartaal van 2016 was dit een stijging van 36%. Het grootste gedeelte van deze stijging komt voor rekening van Duitsland, dat een stijging van de vraag zag van 45%. De vraag naar gouden baren en munten in Europa steeg volgens de WGC vanwege de waardestijging van de euro. Hierdoor daalde de goudprijs tot het laagste niveau sinds het begin van 2016. De prijsdaling – samen met geopolitieke spanningen – zorgden voor extra goudaankopen in Europa.

Rusland en Turkije

Ook in het derde kwartaal gingen centrale banken door met het opkopen van goud. In totaal voegde alle landen 11 ton goud toe aan hun reserves. Het grootste gedeelte komt voor rekening van Rusland, Turkije en Kazachstan. Deze drie landen samen zijn goed voor meer van 90% van alle goud aankopen van centrale banken.

Beurswijsheden zijn er in alle soorten en maten. Hoewel ze grappig bedoeld zijn, kennen ze vaak een serieuze ondertoon. Beurswijsheden ontstaan vaak door gebeurtenissen in het verleden. Vandaag kijken we naar cijfers over de goudmarkt die zomaar een nieuwe beurswijsheid kunnen openbaren.

Daartoe gaan we de prestaties van goud bekijken, uitgesplitst naar de dagen van de week (maandag tot vrijdag). De eerste grafiek hieronder toont de geannnualiseerde prestatie van de goudprijs in dollars sinds het jaar 2000 (zwarte balk), verdeeld over de verschillende dagen van het jaar (blauwe balken).

De rendementen zijn berekend op basis van de slotkoersen die dag. Het bereikte rendement op dinsdag is dus gelijk aan de gemiddelde procentuele verandering tussen het sluiten van de handel op maandag en het sluiten op dinsdag.

Zoals de grafiek al illustreert, valt er in principe één dag op: vrijdag. Met een geannualiseerd rendement van 7,5% weerspiegelt vrijdag bijna de volledige jaarlijkse winst van 8,84%. Het verschil – gemeten over een periode van 4.585 handelsdagen – met de andere dagen in de week is behoorlijk groot. Dit suggereert dat deze patronen geen toeval kunnen zijn.

De volgende afbeelding toont de geïndexeerde goudprestaties sinds de millenniumwisseling in goudkleur, evenals die van individuele dagen van de week in andere kleuren. Zoals de grafiek laat zien, hebben de goudprijzen de neiging om in de eerste 4 dagen van de week zijwaarts te bewegen. Alleen in 2009 wist woensdag (groene lijn) ook een iets sterker gemiddeld rendement te genereren.

De winsten in de goudprijs over de gehele periode van bijna 17 jaar tijd, werden voornamelijk behaald op vrijdag. De blauwe lijn die het cumulatieve rendement weergeeft dat op vrijdag is  behaald, bevindt zich als enige dag van de week in een uptrend. Op vrijdag wisten de prijzen vaak zelfs te stijgen, toen de goudprijs over het algemeen daalde.

Buy on Tuesday, sell on Friday?

Kortom, vrijdag is een zeer ongebruikelijke dag. Of anders gezegd: bovenstaande uiteenzetting is een ideale manier om te bepalen wat het perfecte inkoop óf verkoopmoment is voor goud.

De goudprijs zal volgend jaar verder stijgen volgens Georgette Boele van ABN Amro en GFMS. Beide instellingen komen met een update over de goudprijs waarbij ze uitgaan van een goudprijs van $1.300 per troy ounce eind dit jaar, en een prijs van $1.450 per troy ounce eind 2018.

ABN Amro

Het langetermijn vooruitzicht voor goud is volgens Georgette Boele positief. Voornaamste reden hiervoor is de Amerikaanse dollar, waarvan wordt verwacht dat deze volgend jaar verder zal dalen. “De lange termijn trend voor de goudprijs is positief, vooral omdat we negatief zijn over de Amerikaanse dollar. Onze prognose voor het einde van 2018 bedraag $1.450 per troy ounce”, aldus ABN Amro in haar commodity update.

Ook voor dit jaar verwacht Georgette Boele, die meerdere malen tot ’s werelds beste goudprijsvoorspeller is verkozen, dat de goudprijs boven de belangrijke psychologische grens van $1.300 per troy ounce zal eindigen.

“Deze herfst daalde de goudprijs van $1.357 per troy ounce tot $1.260. De daling van de goudprijs bleef net boven haar 200-daagse voortschrijdend gemiddelde, een positief signaal. We houden onze voorspelling voor eind 2017 aan op $1.300 per troy ounce”.

Georgette Boele – ABN Amro

GFMS

Ross Strachan, manager van Metals Demand Europe voor GFMS Thomson Reuters, gaf een soortgelijk beeld over de verwachtingen voor goud.

“Many major Western central banks are now looking to tighten policy in the coming months. Because the consensus on this is so widespread however, I’d strike a note of caution on how this will affect gold prices. The US Fed’s December rate rise for example is, I’d suggest, already factored into the market. Central banks stand a strong chance of surprising the market if [next year’s] tightening isn’t as swift as expected.”

Ross Strachan – GFMS

Ook benoemt Strachan andere risico’s zoals verdere recordhoogtes voor aandelenmarkten, waardoor de kans op een flinke correctie steeds groter wordt.

De huidige pensioensystemen zoals we die kennen bevinden zich op een breekpunt. Niet alleen in Nederland, maar in verschillende delen van de wereld. Dankzij lage rentetarieven, trage economische groei én de vergrijzing lopen toekomstige pensioenen gevaar.

Deze week schreven we over het feit dat Nederlandse pensioenfondsen slechts een klein gedeelte van hun totale vermogen beleggen in Nederland. Een groot gedeelte van het vermogen wordt belegd in het buitenland, met alle risico’s van dien. Daarnaast is deze week ook bekend geworden dat de ECB het monetaire verruimingsprogramma met 9 maanden heeft verlengd, wat in principe inhoudt dat de rente nog lange tijd laag zal blijven. Slecht nieuws voor pensioenfondsen.

Ook elders in Europa (en in de wereld) staan de pensioenfondsen er (bijzonder) slecht voor. Hieronder een overzicht van de Europese landen.

Het Verenigd Koninkrijk

Het Verenigd Koninkrijk heeft op dit moment een tekort aan pensioenbesparingen van $4 biljoen, dat naar verwachting 4% per jaar zal stijgen en in 2050 $33 biljoen zal bedragen. Het Britse koninkrijk heeft een totale BBP van $3 biljoen. Wat in principe betekent dat het tekort op dit moment groter is dan de hele economie, en zelfs met een bescheiden inflatie, zal het probleem alleen maar groter worden.

Bovendien zijn bovenstaande berekeningen gemaakt voordat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie heeft verlaten. Brexit is een belangrijke economische verschuiving die de pensioenvooruitzichten kan veranderen. Op dit moment is nog niet bekend of dit in positieve of negatieve zin zal zijn.

Daarnaast blijkt uit een studie van de OESO, dat Britten tijdens hun pensioen slechts 38% van hun salaris vergoed kunnen krijgen wanneer zij met pensioen gaan. Na Mexico en Chili, is dit het laagste cijfer, ter wereld.

Dit betekent ook dat de Britten zelf steeds meer moeten gaan sparen om tijdens hun pensioen er niet gigantisch op achtertuit te gaan. Een Britse denktank becijferde onlangs dat jonge werknemers 18% van hun jaarlijks netto salaris moeten wegzetten om later “voldoende” pensioeninkomen te hebben.

Zwitserland

De wereld heeft vaak een romantisch beeld van Zwitserland. Velen denken dat het land dé maat is voor fiscale discipline. Tot op zeker hoogte is dit waar, maar net als elk ander land kent ook Zwitserland problemen. Het nationale pensioenplan van de Zwitsers kent tekort na tekort door een steeds ouder wordende bevolking.

Afgelopen maand verwierpen Zwitserse kiezers een pensioenshervormingsplan dat het systeem zou hebben versterkt door de pensioenleeftijd van vrouwen te verhogen van 64 naar 65 jaar. Daarnaast zouden ook de belastingen verhoogd worden, en zou een werknemersbijdrage worden verplicht. Het plan sneuvelde echter toen 52,7% van de kiezers nee stemden.

De uitkomst in Zwitserland geeft een beeld van de houding van de gehele ontwikkelde wereld. Compromissen sluiten is altijd moeilijk. Zowel politici als kiezers negeren de langetermijnproblemen en komen vaak niet verder dan slechts de volgende verkiezingen.

Diepe problemen: Frankrijk, België, Duitsland, Oostenrijk & Spanje

Frankrijk, België, Duitsland, Oostenrijk & Spanje maken het nog bonter. Deze landen behoren tot de ‘pay-as-you-go’ landen (PAYG). Wat inhoudt dat er geen geld apart wordt gehouden voor toekomstige pensioenverplichtingen. Het geld voor pensioenuitkeringen moet jaarlijks uit de algemene begroting vloeien.

De crisis die deze landen te wachten staat is redelijk voorspelbaar: het aantal gepensioneerden stijgt, waardoor er steeds meer geld uit de jaarlijkse begroting naar gepensioneerden moet vloeien. Een onhoudbare situatie.

Spanje werd bijvoorbeeld hard getroffen tijdens de financiële crisis van 2008. Desondanks had het land geleidelijk een noodfonds opgebouwd sinds het einde van 1990. In 2011 zat er €65 miljard euro in het noodfonds. Om de financiële crisis en de pensioenuitkeringen het hoofd te bieden is dit noodfonds volledig uitgeput. De oorzaak? Er zijn op dit moment 1,1 miljoen meer gepensioneerden in Spanje dan 10 jaar geleden. Daarnaast zorgt een werkloosheid van 25% onder jongeren er ook nog voor dat de staatskas minder wordt gespekt waardoor het nog moeilijker wordt om te voldoen aan toekomstige verplichtingen.

Onlangs heeft de Wall Street Journal een rapport uitgebracht over de pensioenen in Europa. Hieruit kwam naar voren dat de Europese pensioenpopulatie de grootste ter wereld is, en deze zal blijven groeien. Op dit moment zijn volgens de berekening van de WSJ 42 van elke 100 werknemers gepensioneerd. In 2060 zal dit getal stijgen naar 65 per 100 werknemers.

En in tegenstelling tot de meeste Europese financiële problemen, is dit geen Noord vs. Zuid probleem. Zo staan Oostenrijk en Slovenië, samen met Griekenland en Polen voor de moeilijkste demografische uitdagingen. Deze landen hebben veel van hun jongeren zien vertrekken naar andere welvarende Europese landen. Terwijl de bevolking die overblijft alsmaar ouder wordt.

De vooruitzichten voor de toekomst zijn ook ronduit slecht wanneer je kijkt naar de geboortecijfers in Europa. Sinds 1960 is het geboortecijfer gedaald met 40% naar ongeveer 1,5 kind per vrouw, volgens cijfers van de VN. In die tijd is de levensverwachting gestegen van 69 naar 80 jaar.

De komende pensioenstorm

We kunnen eindeloos doorgaan over andere landen in Europa, maar hopen dat het grotere geheel zichtbaar begint te worden. De komende pensioenscrisis is niet slechts een crisis waaraan de huidige politiek schuldig is. Het is een grotere bijdrage van decennia’s lang slecht beleid van overheden.

Generaties lang hebben politici het publiek ervan overtuigd dat hun (pensioens)rechten worden gewaarborgd. Tot op de dag van vandaag geloven veel politici dit nog steeds. Ze hebben beloftes gedaan die onhoudbaar zijn, puur omdat ze de veronderstelling hebben dat er onmogelijk zoiets als een pensioenscrisis kan uitbreken.

Maar vroeg of laat zal de realiteit ook tot hen doordringen, waardoor iedereen grote offers zal moeten brengen. Zo zal iedereen (nog) langer moeten doorwerken, zal het pensioen korter worden, en de belastingen hoger.

En laten we niet vergeten dat we praten over landen uit de Europese Unie die allemaal financieel met elkaar verbonden zijn. Zodra een van deze landen in de problemen komt zal Brussel alles op alles moeten zetten om erger te voorkomen. Maar gezien de ernst van de zaak in verschillende Europese landen zal dit een haast onmogelijke taak zijn.

Verschillende economen roepen dan ook al jaren dat het verstandig is om naast het vertrouwen dat wij stoppen in pensioenfondsen én overheden, ook te zorgen voor een eigen pensioenpot. Deze kan gemakkelijk worden opgebouwd met gouden baren en/of zilveren munten door middel van periodiek kleine aankopen. Door te zorgen voor een goede spreiding van je aankopen en het accumuleren van eeuwenoude betaalmiddelen die nooit hun waarde hebben verloren ben je zeker van een gegarandeerde waardevaste oudedagsreserve.

De Russische centrale bank heeft bekend gemaakt dat het vanaf 1 november, goud zal kopen via de goudbeurs van Moskou. Analisten zien de bekendmaking van de Russen als een belangrijk signaal voor de fysieke goudmarkt.

Rusland is al jaren een van de grootste fysieke kopers van het edelmetaal. De Russen hebben dit fysieke goud al die tijd gekocht via “over the counter” transactie. Dit zijn transacties op een gedecentraliseerde markt, waarbij er niet wordt bijgehouden welke partij van wie koopt én voor welke prijs.

Met andere woorden: het merendeel van de transacties die binnen een dergelijke markt plaatsvinden zijn moeilijk beschikbaar voor het publiek, waardoor deze markt minder transparant is. Een ander bijkomstigheid bij deze manier van goud kopen is dat partijen geen directe invloed kunnen uitoefenen op de fysieke goudprijs waar normale beleggers hun goud kopen.

Wat gaat er veranderen?

De belangrijkste wijziging zit hem in het verschil tussen “over the counter” markten, en de goudmarkt in Moskou. Op de goudbeurs in Moskou wordt namelijk fysiek goud publiekelijk verhandeld. Dat wil zeggen dat wanneer Rusland via de beurs van Moskou goud koopt dit én publiekelijk bekend zal zijn én dat de aankoop ook daadwerkelijk fysiek zal moeten worden uitgeleverd.

Dit zal een direct effect hebben op de prijs van fysiek goud. De Russische goudreserves groeien bijna elke maand met enkele tonnen. De Russische centrale bank is de grootste koper van fysiek goud onder alle centrale banken. De Russische goudreserves nemen al 11 jaar (!) aaneengesloten toe.

Goud richting het Oosten

Al jaren gaan er geruchten over de goudhonger van met name Rusland en China en de verschuiving van de goudmarkt van het Westen richting het Oosten. Beide landen zitten in de top 3 van landen met de hoogste goudproducties. De centrale banken van beide landen kunnen de goudreserves zeer gemakkelijk uitbreiden door onder andere de nationale productie op te kopen en nu dus ook direct goud te kopen op de goudbeurs in Moskou in het geval Rusland.

China en Rusland rekenen ook steeds meer handel met elkaar af in goud. Deze nieuwe manier van handel tussen beide landen wordt door analisten aangemerkt als een directe bedreiging voor de Amerikaanse dollar die op deze manier wordt ondermijnd.

Mede door de steeds grotere honger van beide naar goud lijkt het aanbod van fysiek goud in de toekomst steeds verder onder druk komen te staan. Dit in combinatie met meerdere signalen dat ‘peak gold’ dit jaar wordt bereikt zijn tekenen aan de wand dat de goudprijs weleens omhoog zal kunnen schieten in de toekomst.